Hoe?
Behandelverloop begeleiding of behandeling
Allereerst maken we een afspraak voor een kennismakingsgesprek van een uur. In overleg met het kind en de ouders kan van tevoren online een intake-formulier worden ingevuld zodat we snel tot de kern komen in het eerste gesprek. Tijdens de kennismaking kunnen we elkaar leren kennen en krijg ik een beeld van de hulpvraag. Vervolgens maken we samen een plan van aanpak. Daarna volgen bij een behandeling gemiddeld vijf tot acht individuele sessies waarbij het kind zelf maar ook de betrokkenen eromheen leren omgaan met de klachten. Dit doe ik door middel van het aanreiken van informatie, het uitvoeren van praktische oefeningen, spelen en het verstrekken van tips en tools. Iedere sessie evalueren we hoe het gaat en werken we er samen naartoe de klachten tot een zo aanvaardbaar en uiteraard zo minimaal mogelijk niveau terug te brengen.Een behandeling is dus een kortdurende psychologische aanpak van een probleem of stoornis en de bijbehorende problemen op verschillende levensgebieden. Onder begeleiding vallen alle activiteiten ter bevordering van een meer zelfstandig functioneren door het aanleren en oefenen van nieuwe vaardigheden. Het verschil met behandeling is dat er geen sprake is een specifiek doel te bereiken, maar van een voortdurende situatie, waarin functionaliteit wordt onderhouden of ingeslepen door herhaling.
Begeleiding
Onder begeleiding vallen alle activiteiten ter bevordering van een meer zelfstandig functioneren door het aanleren en oefenen van nieuwe vaardigheden.
Voorbeelden:
Behandelingen
Doordat iedereen anders is heb ik verschillende behandeltechnieken die ik kan inzetten om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de wensen van mijn cliënt en zo het probleem op te lossen. Hieronder geef ik een overzicht van verschillende behandeltechnieken. Door op een behandeling te klikken wordt meer informatie zichtbaar over de inhoud en achtergrondinformatie.
Psychologische behandelingen
Ondersteuning zelfstandig leven en dagbesteding
Binnen de begeleiding kijk ik vooral naar wat de doelen van jou of je kind zijn en wat er nodig is zodat je leert zelfstandiger te worden of juist omdat je behoefte hebt aan blijvende ondersteuning.
Ondersteuning zelfstandig leven kent allerlei vormen. Bij kinderen en jongeren wordt de ene keer gericht op het helpen vergroten van vaardigheden bij dagelijkse taken, activeren richting daginvulling en stimuleren van probleemoplossend vermogen, zelfvertrouwen en gedragsverandering. Andere keren richt we ons juist niet op gedragsverandering maar wel op het stimuleren van probleemoplossend vermogen. Soms stellen we als doel om het kind of de jongeren voor te bereiden op een passende vorm van onderwijs, stage of werk. Bij dagbesteding ligt de focus op matige tot intensieve begeleiding zodat een kind of jongere kan blijven functioneren in de thuissituatie, ter voorkoming van verergering van klachten of om het betrokken gezin te ontlasten.
Trainingen
Cognitieve Gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie gaat uit van het principe ‘je voelt je beter door anders te leren denken en anders te leren doen’. Deze behandelvorm is een combinatie van cognitieve therapie en gedragstherapie.
De cognitieve therapie gaat ervan uit dat de manier onze gedachten invloed hebben op hoe we ons voelen. Als we negatieve dingen denken voelen we ons niet prettig en zijn we sneller bang, somber of geïrriteerd. Samen kijken we of de negatieve denkwijze wel helemaal klopt. Vervolgens brengen we veranderingen aan in de manier waarop je denkt en beïnvloeden zo hoe je je voelt.
De gedragstherapie stelt het gedrag centraal. De manier waarop iemand zich gedraagt en handelt heeft namelijk ook invloed op hoe je je voelt. Als je bijvoorbeeld spinnen gaat vermijden omdat je er bang voor bent blijf je bang omdat je nooit een positieve ervaring zal krijgen met een spin. Eerst zoeken we uit hoe je je gedraagt en in welke situaties je gedrag voorkomt. Vervolgens zoeken we een beter passende reactie voor de omstandigheden. Hiermee gaan we samen oefenen en uiteindelijk kan je dan bijna automatisch het nieuwe gedrag toepassen waarbij je je goed voelt.
Psycho-educatie
Psycho-educatie is een onderdeel van bijna alle behandelingen. Hierbij geef ik allerlei informatie over je klacht of probleem. Het is als het ware voorlichting over de werking van het lichaam en de geest van de mens. Door middel van deze voorlichting kan men vaak de klachten beter aanpakken. Vergroting van kennis helpt om jezelf te begrijpen. Hierdoor krijg je inzicht in de factoren en mechanismen die hebben gezorgd voor het ontstaan, verergeren en in stand houden van de klachten.
Een ander onderdeel van psycho-educatie zijn adviezen en praktisch tips en tools om mee aan de slag te gaan. Op deze manier leer je hoe je het beste met je probleem om kan gaan en maken we plannen om terugval te voorkomen.
Ten slotte kan psycho-educatie steun bieden. Vaak hebben mensen niet alleen moeite met hun klachten, maar ook met de aanvaarding van een diagnose of het verwerken van de impact die ons denken en onze emoties op ons leven hebben. Psycho-educatie kan niet alleen hulp bieden aan het kind zelf, ook mensen in de omgeving zoals familie, vrienden, klasgenoten, etc. kunnen baat hebben bij uitleg over een psychologische stoornis.
Mindfulness
Mindfulness betekent letterlijk ‘opmerkzaam’ of ‘aandacht’. Deze techniek leert je om je aandacht volledig in het nu te houden en niet direct te beoordelen maar ze te zien zoals ze zijn en dat te accepteren.
Doordat het dagelijks leven zo gehaast verloopt is het onmogelijk altijd volledig de aandacht ergens bij te houden. We krijgen constant allerlei indrukken en deze proberen we zo snel mogelijk te archiveren zodat we ons weer op iets nieuws kunnen richten. Dit gebeurt echter vaak met een gekleurde bril waardoor we aan vele situaties, dingen en personen meteen een oordeel koppelen. Door stil te staan in het moment, onze gekleurde bril af te zetten en met aandacht voor emoties en gevoelens alleen te observeren krijg je een heel ander beeld. Je zal merken dat vervelende dingen niet altijd direct veranderd kunnen worden. Maar door bewust te zijn van de dingen die je doet, waarom je ze doet en vanuit welke overtuiging, kun je het hier en nu beleven. Dit ervaren mensen vaak als bevrijdend en leidt tot nieuwe inzichten.
Oplossingsgerichte therapie
Oplossingsgerichte therapie is gericht op het benutten van de sterke kanten en hulpbronnen van het kind. Samen onderzoeken we welke vaardigheden het kind al in huis heeft om zijn problemen aan te pakken. De oplossingsgerichte therapie is een manier van werken die gericht is op het versterken van de autonomie van het kind, dus zelf problemen leren oplossen. Hierbij gaat de aandacht vooral uit naar de oplossing in plaats van naar het probleem. Je wordt gestimuleerd om je een toekomst voor te stellen waarin het probleem zich oplost. Het uitgangspunt is dat het niet altijd nodig is om inzicht te hebben in het ontstaan van problemen om deze te kunnen oplossen. De nadruk van de behandeling ligt daarom op het vinden van oplossingen. Jijzelf bent de expert. Door oplossingsgerichte vragen te stellen kijk ik mee over je schouder en nodig jou uit om je doel te bepalen en de mogelijke oplossingen zo breed mogelijk te verkennen.
Acceptance and commitment therapie (ACT)
Hoe meer je probeert negatieve emoties eronder te houden, hoe sterker ze worden. Stel je voor dat je een bal onder water duwt. Hoe dieper je hem duwt, hoe meer kracht het kost en hoe sneller hij weer aan de oppervlakte is als je hem loslaat.ACT helpt om te accepteren dat moeilijke emoties zoals boosheid en verdriet erbij horen en er mogen zijn. Door ACT-oefeningen leer je om tot acceptatie te komen. Dat maakt ruimte vrij om tijd en energie te investeren in de dingen die werkelijk belangrijk zijn. Mindfulnessoefeningen horen ook bij de ACT. Ze helpen om eigen denkpatronen te herkennen en milder te oordelen. Negatieve emoties verdwijnen niet, maar hoeven niet meer alles te bepalen.
Emotiegerichte therapie
Het doel van emotiegerichte therapie is veelzijdig. Er ligt een grote focus op het bevorderen van de bewustwording, acceptatie, expressie en regulatie van emoties. Daarnaast is het doel ook een blijvende verandering te bewerkstelligen. In deze therapievorm werk ik cliëntgericht als psycholoog met de hele persoon in zijn of haar uniekheid, niet met alleen een probleem of een klacht. Door te leren je eigen emoties te ervaren weet je beter welke behoeften je hebt. Anders gezegd door aandacht te geven aan wat je onplezierige emoties je willen vertellen leer je wat belangrijk voor je is. Vaak zijn we gewend emoties die we moeilijk vinden te vermijden omdat we bang zijn dat ze ons overweldigen. Je leert binnen de emotiegerichte therapie juist hoe je de emoties kunt verdragen. Ook leer je welke andere emoties erbij komen als je probeert moeilijke emoties te vermijden. Een voorbeeld is dat je boos wordt als je erg verdrietig over iets bent. De boosheid is je secundaire emotie. Bij secundaire emoties is het meestal beter om er niet op in te gaan daarbij leer je dus de emotie te reguleren en verdragen. Bij primaire emoties leer je juist ingaan op de emotie, zodat je die kunt veranderen (emotie-transformatie).
Lichaamsgericht therapie
Deze therapie zet het lichaam centraal. Het lichaam draagt alle bewuste en onbewuste ervaringen met zich mee. Door bewust te worden van je eigen lichamelijke sensaties en de gevoelens die daarbij horen, kun je het lichaamsbewustzijn vergroten. Als je bijvoorbeeld emoties voelt zoals angst en boosheid verandert er van alles in je lichaam. Als je dit kunt voelen en erover kunt nadenken kun je werken aan het loslaten van oude patronen en tegelijkertijd leren ervaringen uit het verleden een plek te geven. Ook wordt gekeken naar verborgen eigenschappen en kwaliteiten, zodat deze meer op de voorgrond kunnen komen waardoor je identiteitsgevoel (weten wie je bent) en autonomie (zelf dingen bepalen) versterken. Lichaamsgerichte therapie zorgt voor nieuwe inzichten, waardoor nieuwe mogelijkheden ontstaan. Door het doen van spelletjes, lichamelijke oefeningen, ademhalingstechnieken en mindfulness oefeningen kun je jouw keuzes en inzichten niet alleen zien, horen en begrijpen maar ze ook met je lichaam voelen en ervaren.
Speltherapie
Door te spelen kun je een heleboel leren. Speltherapie is een techniek om door middel van spel de ontwikkeling van een kind weer op gang te brengen. Het spel geeft het kind gelegenheid om te ontspannen, gedachten, gevoelens en wensen te uiten, ervaringen te verwerken en te experimenteren met allerlei vormen van gedrag. Dit biedt het kind de mogelijkheid om nieuwe ervaringen op te doen, waardoor het kind emotioneel en op denkniveau nieuwe inzichten kan verwerven. Ik maak bijvoorbeeld gebruik van knuffels en poppen om een verhaal uit te spelen. Ook een toneelstukje opvoeren kan helpen. Gebruik maken van winkelspullen, doktersspeeltjes, plastic poppetjes of een poppenhuis kan helpen een kind zijn beleving van iets te laten zien en ervaren. Soms zijn juist zand en water heel fijn. Ook creatieve materialen zoals klei, verf, tekenmateriaal of knutselspullen zet ik graag in.
Tuintherapie
Bij tuintherapie werk je aan je hulpvraag door gebruik te maken van een tuin en al het levende en levenloze materiaal dat daarin te vinden is. Door middel van zintuigelijke ervaringen in het bezig zijn met tuinieren of alleen al spelen en ontdekken in de natuur wordt je innerlijke belevingswereld aangesproken. Ik als psycholoog verwoord en spiegel wat de tuin bij iemand oproept en zo kom je tot inzichten, verwerking en begrip over zaken die in een andere vorm moeilijk te aanvaarden zouden zijn of te veel het kind zouden belasten. Doordat deknatuur uit zichzelf dingen doet: het leeft, ontkiemt, groeit, bloeit, geeft vruchten, verdort, sterft en loopt opnieuw weer uit kan je werken aan moeilijk te bevatten onderwerpen die een belangrijke rol spelen in ons leven. In de natuur is er schoonheid en lelijkheid, er zijn vele tegenstellingen die je tegenkomt. Gevoelens die je juist moeilijk kan verdragen blijken van waarde: onkruid trekken en woede en destructie bevorderen bijvoorbeeld nieuw leven. Controle overlaten aan de natuur of juist jezelf activeren en inmengen kunnen zo mooi geoefend worden binnen een veilige en gestructureerde omgeving.
Opvoedopstellingen
Onze familie speelt vaak onbewust een grote rol in ons leven. Jij behoort tot een gezin. Dat gezin maakt op zijn beurt weer deel uit van een familie. Het eigen gezin en de familie waarin jij opgroeit en je je kinderen grootbrengt zijn allemaal met elkaar verbonden. In een familiesysteem is er voor iedereen een geschiedenis, zijn eigen manier van omgaan met de dingen, eigen gevoeligheden, je gelukkige en verdrietige momenten. Een opvoedopstelling kan inzicht geven in de onbewuste patronen die daar aan ten grondslag liggen. Bij een Opvoedopstelling werken we op de onderlaag, dus niet gewoon praten over de dingen maar echt ervaren. Door dit bewustzijn kan je vaak op een andere manier naar je probleem kijken en door andere inzichten verdwijnt het probleem of kun je bewust andere keuzes maken. Een opvoedopstelling wordt alleen door de ouder gedaan. Kinderen hoeven niet mee te komen en worden dus niet onnodig belast. Vragen die we hierbij kunnen aanpakken kunnen gaan over: opvoeding en ouderschap, relatieproblemen en scheiding, loyaliteitsconflicten, samengestelde gezinnen en pleegzorg en adoptie.
EMDR
EMDR is de afkorting die wordt gebruikt voor ‘Eye MovementDesentizationReprocessing’. Het is een behandeltechniek die wordt gebruikt om traumatische ervaringen te verwerken. Het is de bedoeling dat de cliënt de nare traumatische gebeurtenis in gedachten oproept. Vervolgens krijgt de cliënt de opdracht naar piepgeluiden te luisteren. Hierdoor wordt het werkgeheugen in actie gezet en wordt het voor de cliënt moeilijker aan iets anders te denken. Vaak komen er dan allerlei gedachten, gevoelens, beelden en lichamelijke sensaties op gang. Doordat de herinnering in enkele sessie telkens opnieuw wordt opgeroepen zonder dat er nare dingen gebeuren verliest deze zijn emotionele lading. Uiteindelijk wordt het steeds gemakkelijker terug te denken aan de oorspronkelijke gebeurtenis zonder hier negatieve dingen bij te ervaren. Vaak worden herinneringen zelfs waziger of kleiner.
EMDR kan worden toegepast bij traumatische ervaringen, angststoornissen, chronische pijn en een negatief zelfbeeld.